Spookrijden in Syracuse

Wil je kunnen parkeren in Syracuse, dan moet je er op tijd bij zijn, lazen we in een gids over deze stad. We zijn dus vroeg wakker (als eerste van het kleine kampement aan zee) en rijden al rond half negen Syracuse binnen. Opeens ontdekken we, aan de overkant van het water – de wijk Ortigia ligt op een eiland dat door een brug met de andere wijken verbonden is – een enorme parkeerplaats. Om er te komen kan Jaap eindelijk zijn ultieme droom werkelijkheid laten worden: spookrijdertje spelen! En dan ook nog in zo’n unieke omgeving, Sicilia, het maffia-eiland!! Immers, in elke film over de maffia komt een scene voor waarin het geboefte, tegen het verkeer in, wordt achtervolgd door de hoofdrolspeler. Wij zijn nu dat geboefte, want tegen de ‘stroom’ in rijden we rücksichtlos over een lange brug. En, gelukkig, net als in de film wordt er driftig geclaxoneerd en op voorhoofden gewezen….

Dan is het helaas voorbij en zijn we op het haventerrein in een, door de douane, beschermd gebied. En, bewaakt, zo blijkt. Want we staan nauwelijks stil of er arriveren twee dounaniers. Anneke stapt naar buiten en buigt zich naar de jongste beambte voorover. Hij koekeloert in Anneke’s decolleté en even later meldt Jaap’s eega triomfantelijk dat we tot één uur ’s middags mogen blijven staan, gratis. Zo betaalt de borstverkleining zich toch nog terug.

We lopen over de brug en zijn dan in de wijk Ortigia. We verbazen ons over de rust die er heerst. Niet alleen daarover trouwens. Ortigia is prachtig en nog een prachtig. Om z’n rijke historie. Om z’n vervallen en aangevreten huizen met rommelige balkonnetjes waarvan het getjilp van kanaries klinkt. Om z’n stegen en sloppen die vrijwel alllemaal uitkomen op de beschaduwde boulevard. Om z’n magnifieke pleinen, waarvan het piazza Archimede kirretjes van genot aan ons ontlokt. Aan deze piazza staat de geweldige dom (zie ‘info’, al hoe gebrekkig ook), dat in de 5e eeuw een tempel ter ere van Athena was.

Maar voordat we daar aanbelanden, lopen we langs de boulevard, als het ware langs de grenzen van Ortigia. Vijf minuten voordat we naar binnen kunnen, staan we voor het toegangshek van het fraai gerestaureerde Castello Maniace (zie ‘info’). Op een, eveneens uit het bed gevallen, Italiaans stelletje na, zijn we de enige bezoekers, zodat we alleen de echo van onze eigen voetstappen horen als we door de voormalige slotruimten lopen. We nemen de tijd en als we min of meer uitgekeken zijn, vervolgen we onze wandeling door Ortigia.

Op het plein waar de dom in volle glorie in de zon staat te pronken, laten we ons eerst belazeren door een maffiose horeca-uitbater, voor we de kerk betreden (we hebben geen kaarsje opgestoken voor de horecapief). We zijn meteen van de kaart en Jaap fotografeert zich helemaal uit elkaar (gezegend is de uitvinder van de digitale kleinbeeldcamera met de mogelijkheid van een 4-, nee! 8-, nee!, 12-, nee…GB-stick!) We doen natuurlijk de magnifieke zijkapel aan en laten onze ogen onder andere langs de Dorische zuilen dwalen en de schildering van de heilige Marcianus.

Maar het feest is nog niet voorbij. We lopen de hoek om en voor ons schittert het klaterende water van de prachtige fontana di Artemide, hèt symbool van Syracuse. ’s Avond verzamelen zich hier de plaatselijke ragazzi (jongelui) hetgeen vergezeld gaat van veel geflirt en het geknetter van scooters. Nu is het rustig, zo zelfs dat je het water van de fontein kunt horen neervallen.

Tussen de bedrijven handelt Anneke met een sinaasappelboer (zie foto) en doet Jaap tot twee keer toe aan wildplassen (geen foto).

Verder gaat het, door de straatjes en stegen, tot we terug zijn bij de camper. We rijden naar de wijk Neapolis, want we willen parco Archologico della Neapolis per se bezoeken. Ons naslagboek waarschuwt ons voor bussen vol toeristen en hitte in het schaduwloze park, maar van beide is geen sprake: het is er reuze rustig en de temperatuur is heerlijk. ’t Is dus genieten geblazen van het teatro Greco (zie ‘info’) en het ‘Oor van Dionysius’: een, door mensen uitgehouwen, grot die op sommige plekken bijna 50 meter hoog is en een verbazingwekkende akoestiek heeft; de reden waarom alleenheerser Dyonysius de grot speciaal voor zijn gevangenen zou hebben gebruikt om ze goed te kunnen afluisteren.

Voor we een plek voor de nacht zoeken, doen we boodschappen in een enorm winkelcentrum (jawel!) aan de rand van Syracuse, op een bedrijventerrein. Wat 2e Paasdag is voor Nederlanders, is blijkbaar de derde april voor de Sicilianen. En, wat blijkt: ze gedragen zich in het winkelcentrum net als op de weg, waardoor wij tot twee keer toe net op tijd een winkelwagenkettingbotsing weten te vermijden.

We komen op enig moment aan in een dorp aan zee, maar besluiten er niet te blijven. Het dorp is geheel onbewoond, het strand is het vieste dat we tot nog toe hebben gezien en zelfs de Sicilianen willen er niet blijven, ook al omdat er geen enkel eettentje of pizzeria of zoiets is. Uiteindelijk belanden we in een wijk van een dorp richting Etna. Daar slapen we, na alweer zo’n prima dag. En, ook voor Syracuse geldt: tot volgend jaar, want er valt nog veel te genieten van jou!

N.B. speciaal bericht voor P&B te G.!:
Op Sicilië kun je steeds als je geluk hebt gehad de post voor kruidvat gemakkelijk kwijt. Overal, op elke hoek staan brievenbussen!

INFO: Castello Maniace
is een citadel en kasteel dat staat op de zuidelijkste punt van het eiland Ortigia, waarop het middeleeuwse centrum van de stad is gebouwd, en beheerst zodoende de ingang van de haven van Syracuse. Het kasteel werd gebouwd tussen 1232 en 1240 in opdracht van keizer Frederik II en dankt zijn naam aan Georgios Maniakes, een Byzantijnse generaal die in 1038 Syracuse belegerde en innam.
Het kasteel kan alleen bereikt worden via een brug die de inmiddels gedempte slotgracht overspant.

Het oudste fort op deze plaats werd in 1038 gebouwd, na de verovering van Syracuse door Georgios Maniakes, die later katapanos van Italië zou worden, op het Emiraat Sicilië. Frederik II, koning van Sicilië en keizer van het Heilige Roomse Rijk, gaf zijn architect Riccardo da Lentini opdracht om het fort te herbouwen in de jaren 1231-1240. In 1288 bewoonden koning Peter III van Aragón en zijn familie het kasteel. Van 1305 tot 1536 werd het meermalen gebruikt als residentie van verscheidene koninginnen van Sicilië.
In de vijftiende eeuw werd het Castello Maniace gebruikt als een gevangenis. In de daaropvolgende eeuw werd het kasteel opgenomen in de verdedigingswerken die de haven van Syracuse beschermden. Een gigantische explosie in het buskruitmagazijn in 1704 richtte grote beschadigingen aan in het interieur. Het exterieur bleef vanaf de zeventiende eeuw nagenoeg ongewijzigd.
Later werd het kasteel in gebruik genomen als barak van het Italiaanse leger. Nadat de militaire status van sperrgebiet van de haven van Syracuse werd opgeheven en na de renovatie in 2004 is het kasteel opengesteld voor het publiek

INFO: de Dom van Syracuse
is een kathedrale kerk op het Italiaanse eiland Sicilië, gewijd aan de Maagd Maria. Officieel heet de kerk Santa Maria del Piliero of Santa Maria delle Colonne, hetgeen betekent: Heilige Maria van de Zuil(en). De kerk werd gebouwd rond de restanten van een oude Griekse tempel, op het centrale plein van het eiland Ortygia in de stad Syracuse. De kathedraal kent verschillende bouwperioden.
Basis voor de kathedraal vormde de Griekse tempel, die aan de godin Athena was gewijd. De allereerste Athena-tempel stamde uit het midden van de zesde eeuw voor Chr, maar deze werd verbouwd tot een tempel van de Dorische orde tijdens het bewind van de Dinomeniden, dat wil zeggen: in de eerste helft van de vijfde eeuw voor Chr. Het was een tempel met 6 zuilen aan voor- en achterzijde, en 14 zuilen over de lange zijdes. Elke zuil was ruim 8 meter hoog, en op het dikste punt bijna 2 meter in doorsnee. Nog in de Romeinse tijd werd de tempel van Athena geprezen om haar schoonheid, o.a. door de Romeinse redenaar Cicero.
Waarschijnlijk werden de ruimtes tussen de zuilen aan de buitenzijde in de 7e eeuw na Chr. opgevuld met muren, en werd de tempel gebruikt als moskee. Na de verovering van Sicilië door de Normandiërs volgde er een nieuwe fase in de geschiedenis van het gebouw, namelijk die van hoofdkerk van Syracuse.
Net als veel andere monumenten in het zuidwesten van Sicilië raakte ook de kathedraal van Syracuse ernstig beschadigd door enorme aardbeving, met name die van 1542 en die van 1693. Na de aardbeving van 1542 werd de kerk provisorisch hersteld. De aardbeving van 1693 maakte reconstructie van het hele gebouw noodzakelijk, en zo ontstond bijvoorbeeld de barokke gevel van de hand van Andrea Palma (1728-1754). De kathedraal bevat diverse schilderijen en andere kunstwerken van kunstenaars uit de late Middeleeuwen en uit de Barok.
Het hoofdaltaar van de kerk werd opgebouwd in 1659, op de basis van een architectonisch fragment uit de Dorische Athena-tempel. Meest in het oog springend zijn echter de zuilen van de Athena-tempel, die zowel in het interieur van de kerk als in het exterieur nog goed te zien zijn.


INFO: Teatro Greco
behoort tot de grootste antieke theaters van de Oudheid. Het werd gebouwd in de eerste helft van de vijfde eeuw voor Chr. en later nog vaak aan de eisen van de tijd aangepast.
Het Griekse theater, waar ook nu nog (om de twee jaar) theater-, muziek- en dansvoorstellingen plaatsvinden, was een plaats waar de bewoners van Syracuse konden genieten van zowel tragedie- als van komedievoorstellingen. Het verhaal gaat dat in dit theater de première plaats vond van het stuk De Perzen, waarmee de Griekse tragediedichter Aischylos de strijd van Athene tegen de Perzen in 480 voor Chr. artistiek vorm gaf.
Het theater bevindt zich in het archeologische gebied van Neapolis (letterlijk: de Nieuwe Stad), de plaats waar de van oorsprong Griekse kolonie Syracuse haar stad uitbreidde. Naast het theater bevinden zich hier ook nog een groot altaar van Hiëro II, een Romeins amfitheater en de steengroeven (latomieën), waar in de laatste jaren van de 5e eeuw voor Chrtistus duizenden krijgsgevangen Atheners door de Syracusanen werden gestraft voor hun hoogmoedige gedrag, te weten: de wens om Syracuse in de loop van de Peloponnesische Oorlog te veroveren.
Het gebouw zelf is grotendeels uitgehakt in de rotsen van Neapolis. De halve cirkel met zitplaatsen (de zogenaamde cavea) bevat 59 (oorspronkelijk 67) rijen toeschouwersplaatsen. Acht trappen voeren omhog naar de bovenste rijen, waarboven zich nog weer een plek bevond waar de toeschouwers hun benen konden strekken tijdens en na de vaak lange voorstellingen. Het toneel zelf werd gevormd door een gebouw (skene) en daarvoor een van oorsprong cirkelvormige ruimte (orchestra). De orchestra had een doorsnede van ruim 21 meter. Van het skene-gebouw (waarvan het woord 'scene' is afgeleid) is niets meer over dan alleen de fundamenten. Links en rechts van het skene-gebouw bevinden zich nauwe doorgangen (parodoi), van waaruit de orchestra betreden kon worden.
In de Romeinse tijd is het Griekse theater vaak verbouwd en aangepast aan nieuwe vormen van volksvermaak, zoals de komedie en -waarschijnlijk- theaterstukken die zich afspeelden op het water. Voor dat laatste vormen diverse aan- en afvoerkanalen voor water het bewijs. In de latere Romeinse periode werd die rol overgenomen door het amfitheater, dat vrijwel grenst aan het Griekse theater. In later eeuwen, maar vooral in de tijd dat Karel V heerste over Sicilië, werd het Griekse theater als steengroeve gebruikt, zodat er veel materiaal verloren is gegaan. Desondanks maakt het ook nu nog een grote indruk.